Insulinooporność może być spowodowana zarówno przez czynniki pokarmowe, jak i pozapokarmowe

Otyłość i związane z nią czynniki ryzyka są często odpowiedzialne za insulinooporność (OI). IO może występować również u osób szczupłych.

Witamina D

Czynnikami żywieniowymi mogą być witamina D i jej mniejsze stężenie w organizmie. Witamina D w odpowiednich ilościach może bezpośrednio zwiększać wrażliwość i wydzielanie insuliny poprzez wiele mechanizmów. Wielu autorów uważa, że witamina D bierze udział w patogenezie i rozwoju zespołu metabolicznego, cukrzycy, otyłości i innych chorób pokrewnych. Status witaminy D może zmieniać równowagę cytokin pro- i przeciwzapalnych oraz wpływać na działanie, metabolizm i strukturę insuliny. Liczne badania wykazały, że poziom witaminy D jest negatywnie związany z insulinoopornością, nietolerancją cukrzycy, markerami prozapalnymi i otyłością.

Suplementacja witaminą D na poziomie minimum 100mg / dzień (4000 IU/d) może znacząco obniżyć HbA1c (hemoglobina glikowana), oraz HOMAIR (wskaźnik używany do diagnozowania i kontroli IO w surowicy). Suplementacja witaminą D może również pomóc w kontroli glikemii w cukrzycy typu 2 oraz poprawić wrażliwość na insulinę.

Stres

Stres jest kolejnym czynnikiem, który może sprzyjać insulinooporności. Powoduje on wzrost poziomu glukozy we krwi i stymuluje wydzielanie insuliny przez trzustkę. Może to prowadzić do wzrostu poziomu wolnych kwasów tłuszczowych (FFA) i patologicznego efektu w przewlekłym stresie. IO wiąże się z wysokim poziomem FFA, który utrzymuje się przez długi czas.

Menopauza

Kolejnym związkiem jest współwystępowanie insulinooporności i menopauzy. Wynika to z obniżonego poziomu estrogenów i zaburzonego metabolizmu węglowodanów. U kobiet, które są w wieku dwudziestu lat można zdiagnozować hiperinsulinemię. Jest to stan, który powoduje zmniejszone wydzielanie insuliny z trzustki i insulinooporność. Stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) nie jest dobrze udokumentowane. Niektóre źródła wskazują, że stosowanie preparatów estrogenowych poprawia tolerancję glukozy, inne natomiast mówią, że preparaty estrogenowo-progesteronowe mogą upośledzać tolerancję glukozy.

Leki, a rozwój IO

Diuretyki (tzw. leki moczopędne) są jednym z leków, które mogą wpływać na insulinooporność. Hipokaliemia (niedobór jonów potasu), która jest spowodowana utratą potasu z moczem, jest główną przyczyną tych schorzeń. Brak jonów potasu może spowodować, że komórki trzustki przestaną wydzielać insulinę i zmniejszą swoją wrażliwość na insulinę. Za to działanie odpowiadają diuretyki tiazydowe.

Leki na nadciśnienie (leki hipotensyjne) mogą upośledzać wydzielanie insuliny z trzustki i zwiększać wątrobowe wytwarzanie glukozy. Upośledzają również wychwyt glukozy przez tkanki (np. mięsień). Może to spowodować hiperglikemię i przyczynić się do powstania lub nasilenia IO.

Glikokortykosteroidy, znane również jako steroidy, mogą być również stosowane w celu wspomagania rozwoju IO. Zwiększają one produkcję glukozy (glukoneogenezę), a zmniejszają wychwyt glukozy przez tkanki.

Leki przeciwdepresyjne (psychropowe), które wpływają na ośrodek głodu poprzez zwiększenie aktywności i nasilenie apetytu, znane są z tego, że zwiększają apetyt na pokarmy wysokowęglowodanowe. Dodatkowe leki mogą zmieniać metabolizm glukozy i zwiększać stężenie insuliny w surowicy.

Informacja ta nie ma na celu zachęcenia do odstawienia leków, pomimo tego, że wymienione leki mogą zakłócać metabolizm insuliny i węglowodanów. Porozmawiaj z lekarzem lub dietetykiem o skutkach ubocznych i sposobach ich zapobiegania. Zdrowa dieta jest kluczowa dla zminimalizowania skutków ubocznych i zapobiegania im.

Insulinooporność... Czy zaczyna się już w łonie matki?

Możliwe jest, że prenatalna ekspozycja na wysoki poziom matczynego estradiolu może mieć wpływ na późniejszy rozwój zaburzeń metabolicznych, w tym insulinooporności. Zwiększony poziom estradiolu w ciąży może być spowodowany otyłością, cukrzycą ciążową lub późną ciążą. Czynniki te mogą prowadzić do makrosomii (zbyt dużej masy urodzeniowej dziecka) i zaburzeń gospodarki węglowodanowej w młodym wieku.

Insulinooporność może rozwinąć się w każdym wieku. Jednak osoby starsze są bardziej narażone na insulinooporność. Może to być spowodowane naturalnym spadkiem tempa metabolizmu, zmniejszeniem ilości aktywnej metabolicznie tkanki mięśniowej oraz zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej, która sprzyja insulinooporności.

Wiele czynników może sprzyjać insulinooporności. Niektóre z tych czynników mogą współwystępować, ale nie wszystkie. Proces leczenia będzie się różnił w zależności od przyczyny. Będzie również zależał od stylu życia, leków, nastroju i aktualnych wyników badań.